Met de trein naar Albanië

In Servië ben ik halverwege mijn treinreis naar Albanië. Vertrekpunt van de reis is de oude Hanzestad Groningen, mijn uitvalsbasis. Salzburg is de eerstvolgende bestemming. Omdat er in Duitsland vaak vertraging is en treinen regelmatig uitvallen, doorkruis ik dit land altijd het liefst in een keer: risicovermijdend gedrag dat loont. Ik kan niet alleen meteen veel kilometers afstrepen. Aan de andere zijde wachten ook nog eens de frisse berglucht van Oostenrijk of Zwitserland en de middeleeuwse stadscentra die deze Alpenlanden herbergen in de valleien.

Als alles meezit in Duitsland, heb ik ruim de tijd om zulke steden te verkennen. Als alles tegenzit, kan ik de landschappen aanschouwen in de warme pastelkleuren van de avondzon. Tijdens deze rit zit alles tegen. Ik heb drie uur vertraging, de trein waarin ik zit valt uit en alle passagiers moeten overstappen op een trein die al vol zit. Ik mis mijn aansluiting naar Oostenrijk nipt en kom dertien uur later overprikkeld aan. 

Maar Salzburg kleurt goud in de avondzon en er waait een frisse bergwind door de statige stad. Ik ga of op de klassieke muziekklanken die weerklinken op de geplaveide keien in de nauwe, slingerende straatjes. Dit blijkt de geboortestad van Mozart te zijn en er is een gratis openluchtconcert van een van zijn werken. Achter het podium komen de sterren op boven het Hohensalzburgkasteel, waar The Sound of Music is opgenomen. Vredig concludeer ik dat de reisdag door Duitsland zich weer heeft geloond. 

Met een pretzel ter grootte van mijn hoofd in de hand pak ik de trein richting het zuiden. Vanuit mijn stoel aan het raam zie ik grijze bergflanken, groene weides met oude houten schuurtjes, dorpen en steden aan me voorbijgaan. Kastelen staan vanaf heuvelruggen op de uitkijk. IJsblauwe rivieren snellen voorbij.

Vlak voordat ik de grens overga, stap ik over op de internationale trein die naar Slovenië en Kroatië gaat. Het reistempo daalt flink, maar het reisplezier neemt in rap tempo toe. De trein piept en kraakt van karakter. Jaren tachtig ijzermateriaal vermoed ik. De doorspoelfunctie van de wc wordt bediend met een voetpedaal, evenals het waterkraantje. Er ligt een beigekleurig zeepblokje in het vensterbankje.

Voor mij is het ook een manier om de landen waar ik doorheen reis te leren kennen. Met een achtergrond in antropologie en een liefde voor geschiedenis ben ik me altijd wel ergens in aan het verdiepen. Ik ben al een paar keer eerder in Albanië geweest en wil graag weten hoe de geschiedenis van Albanië verweven is met die van haar buurlanden. Tijdens deze reis verdiep ik me in de gezamenlijke geschiedenis met Joegoslavië.

Deel III

Omdat er vanuit Kroatië geen treinen naar Belgrado gaan, overbrug ik dit deel van de reis met de Flixbus. Bussen blijken tijdens de rit gevrijwaard van files bij de grensovergang. We passeren er een van zeker twee uur via de vluchtstrook en ik ben binnen vier uur in Belgrado. Ik loop meteen door naar het treinstation om mijn kaartje voor de volgende bestemming te kopen.

Er gaan namelijk twee treinen per dag naar Montenegro, zitplaatsreservering is verplicht en kan alleen ter plekke geboekt worden. Ik wil zondag verder en twee dagen van tevoren een kaartje kopen zou volgens het internet genoeg moeten zijn. Maar ik leer dus in duidelijke taal dat dit niet zo is. Maar juist deze extra dag levert me veel op. Ik heb de tijd om het Joegoslavisch museum te bezoeken en om rustig aan het zwembad te liggen (om de informatie van het museum te verwerken).

Ik neem de Titos-lijn: de panoramische spoorlijn die Tito liet aanleggen om Belgrado te verbinden met de kust. 476 kilometer lang slingert het spoor door het vlakke Servië, het groene en heuvelachtige grensgebied, over de Montenegrijnse bergen en langs diepe ravijnen. Op de grens met Montenegro moeten we overstappen op een andere trein, het stalen ros uit de jaren tachtig dat ik verwacht had. Het duurt een tijdje voordat we uit de Sprinter mogen. Eerst komt de grenspolitie iedereen een voor een controleren, daarna valt de elektriciteit uit en kunnen de deuren niet open. De jongen die naast me zit zegt dat deze trein net is geïntroduceerd en niemand goed weet wat ze moeten doen.

Eenmaal overgestapt steekt iedereen opgelucht een tot drie sigaretten op. In de trein mag tot hun blijdschap nog wel gerookt worden. Een verkoper komt langs met een tas vol met halve liters bier. In de zespersoonscoupé waarin ik zit wordt vrolijk met iedereen gekletst en eten gedeeld. Ik zit naast de Montenegrijnse Mira. Ze heeft haar zus opgehaald in Belgrado en staat haar raamplek aan me af: “I will show you how beautiful Montenegro is,” zegt ze blij en ze vertelt over welke bruggen, bergpassen en rivieren we reizen. In Podgorica neem ik afscheid van de zussen, de hoofdstad van Montenegro is mijn eindbestemming. Daar hoef ik enkel het spoor en het rangeerterrein over te steken. Aan de overkant wacht mijn appartement.

Ik ga nog even op een korte verkenningstocht door de jonge hoofdstad en doe actief mee aan de koffiecultuur door net als alle anderen rustig op het terras rond te kijken met een espresso en een glas water op de tafel voor me. Rond het middaguur stap ik de bus in. Ik heb geen flauw idee wat mijn overstaptijden zijn en waar de bussen stoppen, maar het gaat allemaal minutieus ongepland goed. Nadat ik ben afgezet aan de Italiaansachtige hoofdstraat (inclusief gelato’s) van Shkodra, wijzen een paar taxichauffeurs me naar de rotonde waar de bus richting Tirana staat. Die vertrekt een minuut nadat ik ben ingestapt en zet me af bij de busterminal. De stadsbus (kosten: veertig eurocent) sluit naadloos aan en stopt vlakbij mijn appartement.

Zo ben ik binnen vierenhalfuur op mijn eindbestemming: Tirana. De levendige stad die vibreert op optimisme en straalt van felle kleuren en zonnestralen. Het is een van mijn favoriete hoofdsteden en ik glunder hier nog een paar dagen voordat ik een van de prachtige reizen van Anders Reizen mag begeleiden.

Anders Reizen/Bootz-begeleidster Myrthe Felten.